Μικροί παράδεισοι μέσα στη κόλαση

Το ποδόσφαιρο είναι η παγκόσμια γλώσσα της βραζιλιάνικης φαβέλας, των χαμόσπιτων που ζουν οι εξαθλιωμένοι Βραζιλιάνοι.

«Η ζωή από μόνη της είναι ένα παιχνίδι ποδοσφαίρου». Λόγια του Σκωτσέζου σερ Γουόλτερ Σκοτ, ενός από τους πιο σημαντικούς συγγραφείς όλων των εποχών, που έζησε ανάμεσα στα μακρινά χρόνια 1771-1832. Πολλοί ακόμα μίλησαν και έγραψαν για το ομορφότερο παιχνίδι, άνθρωποι των τεχνών και των γραμμάτων. Σίγουρα όχι άδικα και βεβαίως καθόλου τυχαία. Το ποδόσφαιρο υπάρχει παντού, σε κάθε γειτονιά του πλανήτη. Υπάρχει στη ζωγραφική, την ποίηση, την λογοτεχνία, στον πόλεμο και την ειρήνη. Και παίζεται παντού. Στα μεγάλα φημισμένα γήπεδα, αλλά και πιο συχνά στο παρελθόν… στους δρόμους, με δύο πέτρες για αυτοσχέδια δοκάρια και τα πεζοδρόμια ως πλαϊνές γραμμές του άουτ. Πάνω σε ένα παγόβουνο στα νησιά Λοφότεν της Νορβηγίας αλλά και στις φαβέλες του Ρίο ντε Τζανέιρο της Βραζιλίας.

Η Βραζιλία, μπορεί να έχει πολλές διαφορετικές θρησκείες αλλά το ποδόσφαιρο είναι η πιο διαδεδομένη γλώσσα επικοινωνίας. Πολλές φορές ή μάλλον για πολλούς είναι και κάτι παραπάνω. Ένα διαβατήριο για μία καλύτερη ζωή. Η χώρα με τα περισσότερα παγκόσμια κύπελλα αποτελεί μία απέραντη δεξαμενή ποδοσφαιρικού ταλέντου. Ενός ταλέντου, που σε αντίθεση με τα όσα θα πίστευε κανείς, ότι βρίσκεται συγκεντρωμένο στην Ευρώπη, βρίσκεται σκορπισμένο σε ολόκληρο τον κόσμο. Οπουδήποτε παίζεται ποδόσφαιρο σε αυτόν τον κόσμο, έστω και ένας Βραζιλιάνος θα βρίσκεται εκεί σαν απόδειξη για το όνομα του παιχνιδιού.

Η Βραζιλία, άλλωστε δεν είναι μόνο κόπα καμπάνα, εντυπωσιακά κορίτσια με καμπύλες, γήπεδα με χιλιάδες κόσμο που ζητωκραυγάζουν και ακριβοπληρωμένους ποδοσφαιριστές. Είναι πολύ περισσότερα και σημαντικότερα πράγματα, από τα προαναφερόμενα. Είναι καθημερινός αγώνας για επιβίωση, είναι 10χρονα παιδάκια που ενηλικιώνονται σε μια νύχτα, μαθαίνοντας να χειρίζονται εκτός από μία μπάλα ποδοσφαίρου, θανατηφόρα όπλα.Είναι επίσης οι φαβέλες. Μάλλον είναι κυρίως οι φαβέλες. Εκεί όπου εκτός από τις καθημερινές ιστορίες βίας, αγάπης, απαγωγών, εξακολουθεί να ζει και το ποδόσφαιρο.

Στις ταράτσες, δίπλα σε απόκρημνες πλαγιές και σε «προπονητές» που πολλοί, αντί για σημειώσεις κρύβουν στην πλάτη τους όπλα, εκεί ακριβώς, όπου τα παιδία μαζί μ’ ένα ζευγάρι παπούτσια και μια μπάλα ποδοσφαίρου, μοιράζονται ένα όνειρο…να καταφέρουν να ξεφύγουν, κλωτσώντας την μπάλα μακριά απ’ την ζωή στην φτωχογειτονιά τους. Να πατήσουν στο χορτάρι της αγαπημένης τους ομάδας, με τους προβολείς του σταδίου και τα μάτια του κόσμου στραμμένα επάνω τους. Να περάσουν στην άλλη μεριά του Ατλαντικού, να παίξουν δίπλα στον Μέσι, στο Ρονάλντο, στον Νειμάρ… στους ήρωες τους.

Οι φαβέλες, είναι παραγκουπόλεις χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα, λιγοστό νερό και καθόλου αποχέτευση, χτισμένες δίπλα σε λόφους σκουπιδιών. Τα σπίτια είναι κολλημένα το ένα δίπλα στο άλλο για να μην καταρρεύσουν, χτισμένα με τσιμεντόλιθους ή τούβλα και συνήθως χωρίς πατζούρια στα παράθυρα. Οι πυροβολισμοί, οι συγκρούσεις για τον έλεγχο των περιοχών, οι δολοφονίες και εξαφανίσεις παιδιών είναι καθημερινό φαινόμενο. Εκεί που τα παιδιά, παίζουν ανέμελα ποδόσφαιρο μέσα σε αυτόν τον κοινωνικό πανικό, μέσα στα σκουπίδια και τα λύματα, πολλές φορές ξυπόλητα, τρέχουν στους δρόμους με μια μισο-ξεφούσκωτη μπάλα. Οι έφηβοι κάνουν βόλτα με τα ποδήλατά τους, τα αυτοκίνητα κινούνται αργά, τα παράθυρα είναι ανοιχτά και η βραζιλιάνικη hip-hop τρίζει τα τζάμια. Αυτοί οι δρόμοι είναι ζωντανοί, είναι πραγματικοί.

Η κόλαση χορεύει σάμπα

Μαζί με το πάθος για την στρογγυλή θεά όμως, αυτά τα παιδάκια, δεν σταματούν να χορεύουν και σάμπα – τον χορό των σκλάβων της Αφρικής. Η ερωτική ένωση του ποδοσφαίρου της φαβέλας και της σάμπας ονομάζεται, βραζιλιάνικο ποδόσφαιρο. Η υπερηφάνεια της φαβέλας που κουβαλάει τα όνειρα των παιδιών, ενωμένη με την μαγεία και τη φαντασία της σάμπας δημιουργούν αυτές τις υπέροχες ποδοσφαιρικές χορογραφίες πάνω στο χορτάρι.

Υπάρχουν πολλοί ποδοσφαιριστές παγκοσμίου φήμης, οι οποίοι προέρχονται από τις φαβέλες. Τα πιο τρανταχτά ονόματα είναι αυτά των Ρονάλντο-το φαινόμενο, Ρομάριο, Ροναλντίνιο, αλλά και των Ριβάλντο και Ζίκο.