ΟΦΗ: Ίδρυση, ιστορία και διακρίσεις

Η ΠΑΕ ΟΦΗ 1925 είναι επαγγελματικός ποδοσφαιρικός σύλλογος. Έχει ως έδρα το Ηράκλειο της Κρήτης. Ιδρύθηκε, όπως μαρτυρά και η πρόσφατη μετονομασία της, το 1925. ‘Εδρα του συλλόγου είναι το γήπεδο “Θεόδωρος Βαρδινογιάννης”, χωρητικότητας 9.088 θεατών.

ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΧΡΟΝΙΑ

Για την πρώτη δεκαπενταετία (1925-1940) του ΟΦΗ τα διαθέσιμα ιστορικά στοιχεία είναι πρακτικά ανύπαρκτα, καθώς η προσβασιμότητα από το νησί της Κρήτης προς την ηπειρωτική Ελλάδα ήταν εξαιρετικά περιορισμένη. Υπάρχουν όμως ορισμένες προφορικές “μαρτυρίες” ανθρώπων της προπολεμικής εκείνης εποχής, σύμφωνα με τις οποίες ο σύλλογος έδωσε τουλάχιστον 400 παιχνίδια στο εν λόγω χρονικό διάστημα, τα περισσότερα εκ των οποίων φέρονται να έληξαν ισόπαλα ή με ήττα για τον σύλλογο του Νότου.

ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΤΟ ΠΡΩΤΑΘΛΗΜΑ

Η πρώτη συμμετοχή του ΟΦΗ στο (επονομαζόμενο τότε) Πανελλήνιο πρωτάθλημα ήρθε το 1955. Έλαβε μέρος στην εν λόγω διοργάνωση συνεχόμενα μέχρι το 1958. Ακολούθως κατετάγη στη Β’ εθνική, ενώ τη σεζόν 1967-68 κέρδισε την άνοδό του στην Α’ εθνική.

ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΝΟΔΟ ΣΤΗΝ Α’ ΕΘΝΙΚΗ

Στην πρώτη του συμμετοχή στην Α΄ Εθνική (1968–69) ο ΟΦΗ πέτυχε την παραμονή του σχετικά άνετα, κατακτώντας την 12η θέση σε σύνολο 18 ομάδων. Θετική πορεία είχε και την επόμενη χρονιά, τερματίζοντας 13ος χάρη κυρίως στην ισχυρή του έδρα, όπου σημείωσε 10 νίκες. Την περίοδο 1970–71 κατετάγη 17ος και υποβιβάστηκε. Τις επόμενες τέσσερις περιόδους ο ΟΦΗ δεν κατάφερε να διεκδικήσει την άνοδό του στην κορυφαία κατηγορία και περιορίστηκε στην άνετη παραμονή του. Το 1976 ανακηρύχθηκε πρωταθλητής του νότιου ομίλου της Β΄ Εθνικής, κερδίζοντας την απευθείας άνοδο. Η επάνοδός του στην Α΄ Εθνική ήταν άκρως επιτυχημένη και στηριζόμενος ξανά στην ισχυρή του έδρα κατετάγη 6ος κατακτώντας τον άτυπο τίτλο της κορυφαίας επαρχιακής ομάδας. Τις επόμενες περιόδους διατηρήθηκε άνετα στην κατηγορία, τερματίζοντας τακτικά στην πρώτη δεκάδα, χωρίς όμως να μπορέσει να κάνει κάτι παραπάνω.

ΕΠΟΧΗ ΕΥΓΕΝΙΟΥ ΓΚΕΡΑΡΝΤ

Πρόκειται αναμφίβολα για μία εμβληματική φιγούρα της ιστορίας του ΟΦΗ. Ο Ολλανδός Ευγένιος Γκέραρντ (1940-2018) προσελήφθη στην ομάδα της Κρήτης το 1985, και μένοντας στο Ηράκλειο μέχρι το 2000, είναι μέχρι και σήμερα ο μακροβιότερος ξένος προπονητής σε πάγκο ελληνικής ομάδας. Στην πρώτη του κιόλας χρονιά στον κρητικό πάγκο, ο ΟΦΗ τερμάτισε 2ος και κέρδισε για πρώτη φορά μία θέση στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις. Η πρώτη του όμως συμμετοχή σε διοργανώσεις εκτός συνόρων τέθηκε προσωρινά εν αμφιβόλω, καθώς το σκάνδαλο με την υπόθεση ντόπινγκ του ποδοσφαιριστή Αλεσάντρο Ίσις απείλησε προσωρινά με ποινή αφαίρεσης πόντων την ομάδα. Εν τέλει όμως ο ΟΦΗ κρίθηκε άμοιρος ευθυνών, και έτσι η διατήρησε τη δεύτερη θέση στον βαθμολογικό πίνακα.

Την αμέσως επόμενη σεζόν (1986-87), ο ΟΦΗ αναδείχθηκε Κυπελλούχος Ελλάδας κερδίζοντας στον τελικό τον Ηρακλή με 3-1 στα πέναλτι. Στο πρωτάθλημα τερμάτισε 3ος, ενώ στο Κύπελλο Κυπελλούχων (το σημερινό Europa League) έφτασε μέχρι τη φάση των 16, όπου αποκλείστηκε από την Αταλάντα.

Την ύστερη σεζόν (1987-88), αξιοποιώντας το ευρωπαϊκό “εισιτήριο” πού του έδωσε η τρίτη θέση στο πρωτάθλημα, ο ΟΦΗ έφτασε για πρώτη φορά σε μία σπουδαία ευρωπαϊκή διάκριση, κατακτώντας το Βαλκανικό κύπελλο.

Τα επόμενα χρόνια η ηρακλειώτικη ομάδα καθιερώθηκε στις υψηλότερες θέσεις του βαθμολογικού πίνακα, ενώ το 1990 ήταν φιναλίστ στο Κύπελλο για δεύτερη φορά στην ιστορία του, γνωρίζοντας την ήττα με 4–2 από τον Ολυμπιακό στον τελικό της διοργάνωσης. Την περίοδο 1992–93 κέρδισε την έξοδο στο κύπελλο UEFA, όπου πραγματοποίησε μια αξιομνημόνευτη πορεία μέχρι τους 16 της διοργάνωσης, αποκλείοντας τη Σλάβια Πράγας και την Ατλέτικο Μαδρίτης, για να αποκλειστεί στη συνέχεια από την πορτογαλική Μποαβίστα.

Την εποχή Γκέραρντ ο ΟΦΗ έγινε γνωστός και για την εύρεση και ανάπτυξη ταλέντων. Αρκετοί ποδοσφαιριστές, μεταξύ άλλων οι Νίκος Νιόπλιας, Νίκος Μαχλάς, Ηλίας Πουρσανίδης, Πέτρος Μαρινάκης, Γιάννης Αναστασίου, Μαχαμαντού Ντιαρά, ξεκίνησαν ή βελτίωσαν την καριέρα τους μέσω της ομάδας του Ηρακλείου. Παράλληλα, με τη δημιουργία του Βαρδινογιάννειου Αθλητικού Κέντρου (ΒΑΚ) ο ΟΦΗ έγινε η πρώτη ελληνική ομάδα με ανάλογης ποιότητας εγκαταστάσεις.

ΠΑΡΑΚΜΗ, ΕΠΑΝΟΔΟΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ

Μετά τον θάνατο του Θεόδωρου Βαρδινογιάννη, βασικού χρηματοδότη της ομάδας το 1996 και την αποχώρηση του προπονητή Γκέραρντ το 2000 ξεκίνησε μια περίοδος παρακμής και οικονομικής κακοδιαχείρισης. Το 2006 η ΠΑΕ εντάχθηκε στο άρθρο 44 περί χρεωκοπίας και τα χρέη της, περίπου δύο εκατομμύρια ευρώ, διαγράφηκαν κατά το μεγαλύτερο μέρος. Όμως τα αγωνιστικά προβλήματα συνεχίστηκαν και ύστερα από μία σειρά κακών αγωνιστικών περιόδων οδήγησαν στον υποβιβασμό του ΟΦΗ την περίοδο 2008–09, εξέλιξη που οδήγησε σε διοικητικές ανακατατάξεις, με τον παλαίμαχο ποδοσφαιριστή της ομάδας Νίκο Μαχλά να συμμετέχει στη διοίκηση της ομάδας.

Δύο χρόνια αργότερα (2010–11) ο ΟΦΗ επέστρεψε στη Super League και στην πρώτη του χρονιά μετά τον προβιβασμό (2011–12) παρέμεινε άνετα στην κατηγορία, όμως την επόμενη (2012–13) απέφυγε οριακά τον υποβιβασμό. Την περίοδο 2013–14 τερμάτισε έκτος, αλλά την επόμενη (2014–15) τα σοβαρά οικονομικά προβλήματα που έφερε η συσσώρευση χρεών ύψους 12,2 εκατομμυρίων δεν του επέτρεψαν να συνεχίσει στο ίδιο υψηλό επίπεδο. Η ομάδα έπεσε στις τελευταίες θέσεις της βαθμολογίας και στις 21 Μαρτίου 2015 (πριν τη διεξαγωγή της 29ης αγωνιστικής), ανακοινώθηκε η αποχώρησή της από το πρωτάθλημα, λόγω αδυναμίας της διοίκησης να καλύψει τις οικονομικές υποχρεώσεις που είχαν δημιουργηθεί τα τελευταία χρόνια. Οι 15 ποδοσφαιριστές που είχαν απομείνει στο σύλλογο εμφανίστηκαν εκείνη την ημέρα στο «Γεντί Κουλέ» και αποχαιρέτησαν τους οπαδούς του συλλόγου.

Τα οικονομικά προβλήματα του συλλόγου τον οδήγησαν στον υποβιβασμό στην ερασιτεχνική Γ΄ Εθνική (2015–16), όπου κατάφερε να τερματίσει πρώτος στον 4ο όμιλο και να προβιβαστεί στη Φούτμπολ Λιγκ (2016–17).

Τη σεζόν 2017–18 τερμάτισε στην 1η θέση και κέρδισε την άνοδο στη Σούπερλιγκ για τη σεζόν 2018–19, όπου και παραμένει μέχρι σήμερα.

ΟΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΙ ΑΓΩΝΕΣ

Ο ΟΦΗ εξασφάλισε για πρώτη φορά την έξοδό του στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις μέσω του κυπέλλου ΟΥΕΦΑ της περιόδου 1986–87, όπου στην παρθενική του εμφάνιση κατάφερε να πάρει την πρώτη του νίκη απέναντι στη Χάιντουκ Σπλιτ (1–0).

Κορυφαία στιγμή για τον σύλλογο υπήρξε η συμμετοχή στη φάση των 16 τόσο στο κύπελλο Κυπελλούχων την περίοδο 1987–88, μόλις στη δεύτερη ευρωπαϊκή συμμετοχή του, όσο και στο κύπελλο ΟΥΕΦΑ την περίοδο 1993–94 έπειτα από προκρίσεις επί των Σλάβια Πράγας και Ατλέτικο Μαδρίτης.

Η ευρύτερη σε έκταση νίκη που έχει επιτύχει, σημειώθηκε στο κύπελλο ΟΥΕΦΑ της περιόδου 2000–01 επί της σερβικής Νάπρεντακ με 6–0. Πρώτος σκόρερ στην ιστορία του συλλόγου στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις είναι ο Νίκος Παπαδόπουλος με 4 τέρματα και ακολουθεί ο Νίκος Νιόπλιας με 3.

Ανδρέας Αλιμπέρτης