Type to search

ΠΑΣΟΚ Πολιτικά

26 χρόνια χωρίς τον Ανδρέα Παπανδρέου

Share

Ο Ανδρέας Παπανδρέου υπήρξε ηγέτης με ευρύτατη λαϊκή αποδοχή και αποτελεί έναν από τους πολιτικούς που άφησαν ανεξίτηλο το στίγμα τους στην Ελλάδα, με πολύ κόσμο να τον μηνημονεύει ακόμη και σήμερα. Ο ιδρυτής του ΠΑΣΟΚ γεννήθηκε στις 5 Φεβρουαρίου του 1919, στη Χίο. Γιος του γέρου της Δημοκρατίας, Γεωργίου Παπανδρέου και της Σοφίας Μινέικο.
Ακαδημαϊκός Οικονομολόγος με σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, γνώσεις που του επέτρεψαν να εξελιχθεί σε πολιτικό με μεγάλο εκτόπισμα. Μάλιστα ο Ανδρέας Παπανδρέου είχε κερδίσει τον σεβασμό όλων, μέχρι και των αντιπάλων του και αν μη τι άλλο αποτελεί μία από τις κεντρικές προσωπικότητες της νεότερης πολιτικής ιστορίας της Ελλάδας. Διετέλεσε τρεις φορές πρωθυπουργός (1981-1985, 1985-1989 και 1993-1996, μέχρι τον Ιανουάριο του  έτους, όταν και παραιτήθηκε λόγω της επιδείνωσης της υγείας του). Το έργο του πολισχιδές και πολυδιάστατο, οι τομές του στη χώρα ρηξικέλευθες . Όπως ήταν φυσικό ο Ανδρέας Παπανδρέου είχε εκτός   από   φανατικούς   οπαδούς,   και  ορκισμένους   εχθρούς.   Οι   τελευταίοι  τον  κατηγορούσαν πως ήταν λαοπλάνος, θεατρίνος και ότι αθετούσε τις προελογικές του υποσχέσεις. Η πολιτική διαδρομή του Ανδρέα Παπανδρέου πρέπει να εξεταστεί ενδελεχώς, για να μπορέσουμε να κατανοήσουμε το πόσο σπουδαίος υπήρξε για την πολιτική ιστορία του τόπου.

Η διακήρυξη της 3ης Σεπτεμβρίου του 1974, ίδρυση του ΠΑΣΟΚ και τα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης.

Ο Ανδρέας Παπανδρέου κατά την εκφώνηση της ίδρυσης του ΠΑΣΟΚ στο ξενοδοχείο Κίνγκ Παλάς.
Στις πρώτες εκλογές μετά την αποκατάσταση της δημοκρατίας, τον Νοέμβριο του 1974 το ΠΑΣΟΚ αναδεικνύεται τρίτο κόμμα με 13,58% και 12 έδρες. Μάλιστα, ο ίδιος κινδύνευσε να μην εκλεγεί βουλευτής, καθώς στη Θεσσαλονίκη, όπου κατέβηκε υποψήφιος, το ΠΑΣΟΚ έλαβε μία μόνο έδρα. Είναι η περίοδος που κυριαρχεί η αντιαμερικανική και αντιΝΑΤΟϊκή χροιά στην πολιτική του. Παράλληλα καθίσταται ο αδιαμφισβήτητος αρχηγός του ΠΑΣΟΚ (κάτι στο οποίο συνέβαλαν και οι διαγραφές διαφωνούντων από το Κόμμα, όπως στελεχών της «Δημοκρατικής Αμυνας» και της νεολαίας). Ατάκα του Ανδρέα που έχει μείνει στην ιστορία είναι αυτή που ειπώθηκε στις 11 Δεκεμβρίου 1974 όταν ο τότε Πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής λέει στη Βουλή «Η Ελλάς ανήκει εις τον δυτικόν κόσμο». Ο Παπανδρέου του απαντά «Προτιμούμε να ανήκουμε εις τους Ελληνας».
Στις επόμενες εκλογές της 20ης Νοεμβρίου 1977 με σύνθημα << Αλλαγή ή Συντήρηση >> ο Ανδρέας Παπανδρέου οδηγεί το νεοσύστατο ΠΑΣΟΚ στην αξιωματική αντιπολίτευση, λαμβάνοντας το 25,34% των ψήφων και εκλέγοντας 93 βουλευτές. Από το 1974 μέχρι το 1981, όταν και το ΠΑΣΟΚ εκλέχθηκε πρώτο κόμμα, τόσο ο Ανδρέας, όσο και η σοσιαλιστική παράταξη έχουν θεαματική άνοδο, μοναδική στην ελληνική πολιτική ιστορία.Μετά τις διαγραφές διαφωνούντων από το Κόμμα, όπως στελεχών της «Δημοκρατικής Αμυνας» και τη νεολαίας, ο Ανδρέας Παπανδρέου είχε καταστεί αδιαμφισβήτητος αρχηγός και τίποτα δεν μπορούσε να τον σταματήσει.Από το 13,58% των ψήφων τον Νοέμβριο του 1974, το ποσοστό του ΠΑΣΟΚ θα εκτιναχθεί στο 48,1% τον Οκτώβριο του 1981. Ούτε ο Κωνσταντίνος
Καραμανλής από τα δεξιά, αλλά ούτε και ο Χαρίλαος Φλωράκης από τα αριστερά
μπόρεσαν να αντιπαρατεθούν αποτελεσματικά στον Ανδρέα Παπανδρέου. Ο τελευταίος επέκρινε την υποχωρητική εξωτερική πολιτική της Νέας Δημοκρατίας σε σχέση με τις Τουρκικές διεκδικήσεις, κατήγγειλε συνεχώς τη δεξιά παράταξη για την τραγωδία και απώλεια της Κύπρου (αδέξια Δεξιά, όπως έλεγε), ζητούσε Ελληνοποίηση του Υπουργείου Εξωτερικών και παράλληλα οι δικές του
σκληρές θέσεις στα εθνικά θέματα βρήκαν μεγάλη απήχηση σε πολλούς εθνικιστές.Στα αριστερά του, επέκρινε το ΚΚΕ για τη δειλή στάση του σε διάφορες απεργίες και κινητοποιήσεις, και οι συνδικαλιστές του ΠΑΣΟΚ ήταν αυτοί που διακρίθηκαν περισσότερο στις μεγάλες εργατικές κινητοποιήσεις της περιόδου 1975-1977 έχοντας σχεδόν πάντα πιο αριστερές και επιθετικές απόψεις από τους αντίστοιχους του ΚΚΕ. Το κυριότερο που κατάφερε όμως ο Ανδρέας Παπανδρέου ήταν πως μπόρεσε πειστικά να εγγυηθεί στους ΕΑΜογενείς πολίτες το τέλος της κοινωνικο-πολιτικής απομόνωσής τους, ότι θα πάψουν να είναι πολίτες δεύτερης κατηγορίας, κάτι που τελικά και έγινε μετά το 1981, με μέτρα όπως την αναγνώριση της Εθνικής Αντίστασης των ΕΑΜ/ΕΛΑΣ και τη διάλυση της Χωροφυλακής.
Στις 28 Μαΐου του 1979 ο τότε πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής υπογράφει τη συμφωνία ένταξης της Ελλάδας στην ΕΟΚ, με τον Ανδρέα  Παπανδρέου να απουσιάζει από την τελετή, σηματοδοτώντας έτσι την αντίθεσή
του. Την αντίθεσή του εξέφρασε και στην απόφαση της κυβέρνησης Ράλλη το 1980
για πλήρη επάνοδο της χώρας στο ΝΑΤΟ– επανένταξη στο στρατιωτικό σκέλος από
το οποίο είχε αποχωρήσει η χώρα το 1974. Ο Ανδρέας Παπανδρέου κατήγγειλε την εν λόγω απόφαση ως πραξικοπηματική. Ο φόβος ότι ενδεχομένως οι Ενοπλες Δυνάμεις θα σταματούσαν την άνοδο του Ανδρέα Παπανδρέου στην εξουσία εκμηδενίστηκε από την πολύ μεγάλη απήχηση που είχε σε αυτόν τον χώρο το ΠΑΣΟΚ. Ο Ανδρέας Παπανδρέου είχε καταγγείλει την ομάδα των χουντικών αξιωματικών για βιασμό της δημοκρατίας,
βαρβαρότητα και εγκληματική ηλιθιότητα σε σχέση με την απώλεια της Κύπρου, αλλά πίστευε πως, απαλλαγμένο από τους χουντικούς, το σώμα των αξιωματικών ήταν «η αιχμή του οράματος της εθνικής αναγέννησης»: ένας δυσανάλογα μεγάλος αριθμός πολιτευτών του ΠΑΣΟΚ επί Ανδρέα Παπανδρέου ήταν απόστρατοι αξιωματικοί, και μετά το 1981 μερικοί ανέλαβαν και Υπουργοί (Ιωάννης Χαραλαμπόπουλος, Αντώνης Δροσογιάννης, Νικόλαος Κουρής).

1981, ήρθε η ώρα της αλλαγής.

Η μεγάλη ώρα, όταν το ΠΑΣΟΚ θα έβγαινε πρώτο κόμμα πλησίαζε. Οι προεκλογικές ομιλίες του Ανδρέα Παπανδρέου έχουν μείνει στην ιστορία ως οι πλέον μεγαλύτερες σε κοσμοσυρροή.
Η 18η Οκτωβρίου1981, η ημέρα  των εκλογών δηλαδή ήταν ιδιαίτερα φορτισμένη για τον Ανδρέα Παπανδρέου, καθώς 37 χρόνια πριν, στις 18 Οκτωβρίου 1944 ο πατέρας του, Γεώργιος Παπανδρέου κατέφθανε στην Αθήνα για να αναλάβει ως πρωθυπουργός την ηγεσία της πρώτης ελεύθερης κυβέρνησης των Ελλήνων. Το 1981 λοιπόν το ΠΑΣΟΚ κέρδισε
τις εκλογές με ποσοστό 48,07% (εκλέγοντας 173 βουλευτές) και ο Ανδρέας Παπανδρέου έγινε για πρώτη φορά πρωθυπουργός της χώρας. Η κυβερνητική αυτή μετάβαση χαρακτηρίστηκε τόσο πριν όσο και μετά τις εκλογές ως «Αλλαγή», με την έννοια ότι μετά από μια μακρά περίοδο διακυβέρνησης της χώρας από τη δεξιά ήρθε στην εξουσία ένα κόμμα που βασιζόταν στις αρχές του σοσιαλισμού. Ο ίδιος καλλιέργησε το προφίλ του πολιτικού που βρισκόταν σε άμεση επαφή και επικοινωνία με τα λαϊκά στρώματα· συνήθως προσφωνούνταν, από φίλους και
αντίπαλους, με το μικρό του όνομα «Ανδρέας». «Το ΠΑΣΟΚ στην κυβέρνηση, ο λαός στην εξουσία». Ετσι ανακοίνωσε o Ανδρέας Παπανδρέου, στις 18 Οκτωβρίου 1981
τη νίκη του ΠΑΣΟΚ στις εκλογές.Ο Πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ σχηματίζει κυβέρνηση η οποία ορκίζεται στις 21 Οκτωβρίου 1981, με τον Ανδρέα Παπανδρέου να αναλαμβάνει, εκτός από Πρωθυπουργός και το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας.

Το ύστατο χαίρε 

Στις 23 Ιουνίου του 1996 ο Ανδρέας Παπανδρέου πεθαίνει μετά από  οξύ ισχαιμικό επεισόδιο στο σπίτι του στην Εκάλη. Κηδεύεται στις 26 Ιουνίου 1996 στο Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών με τιμές εν ενεργεία αρχηγού Κράτους, κάτι που τελευταία φορά είχε συμβεί στην Ελλάδα το 1964, όταν  είχε πεθάνει ο τότε βασιλεύς Παύλος.

Ο θάνατός του προκάλεσε κύμα συγκίνησης σε όλη τη χώρα, και πλήθη κόσμου, που κυμαίνονταν από «εκατοντάδες χιλιάδες» έως «εκατομμύρια»παρευρέθησαν στην κηδεία του Ανδρέα Παπανδρέου.

Επιμέλεια: Γιάννης Λιβανός

Tags:

Leave a Comment

Your email address will not be published. Required fields are marked *